Czym jest dochód narodowy i jak go obliczyć? Poznaj dokładną definicję i wzór

Wpływ społeczeństwa na dochód narodowy

Coraz częściej o zamożności poszczególnych krajów myślimy porównując do siebie poszczególne wskaźniki. Definicja dochodu narodowego, lub Produktu Narodowego Netto (PNN) jest jednym ze wskaźników, które pozwalają uzyskać informację o stopniu w jakim rozwija się dany kraj oraz jaki jest poziom życia jego mieszkańców. Jest to jeden z podstawowych wskaźników ekonomicznych, możemy znaleźć go w różnego rodzaju teoretycznych lub empirycznych badaniach i analizach. Dowiedz się, czym dokładnie jest dochód narodowy, dochód narodowy netto, dochód narodowy brutto, w jaki sposób go obliczyć oraz czym jest dochód narodowy per capita.

Dochód narodowy – definicja ?

Dochód narodowy to miara produkcji wytworzonych w określonym czasie, przy pomocy nakładów danego państwa, niezależnie czy użytych za granicą, czy na terenie danego kraju. Podczas obliczania dochodu narodowego uwzględnia się wielkości nominalne oraz wielkości realne. Pierwsze z nich wyrażane są w pieniądzach, z kolei drugie to strumień dóbr i usług, które zostały wytworzone w przeciągu danego roku. Ma on za zadanie odzwierciedlić wielkość dochodu gospodarki konkretnego państwa. Jest rzadziej stosowany niż Produkt Narodowy Brutto ze względu na trudności w określeniu amortyzacji przy jednoczesnym uwzględnieniu skali makroekonomicznej, jednakże wielu specjalistów uważa go za lepszy sposób na określenie wielkości dochodu.

Dochód narodowy ma za zadanie wskazywać, ile gospodarka danego państwa może przeznaczyć na sfinansowanie inwestycji. Bardzo ważne, aby część ze środków została zarezerwowana na utrzymanie albo wzrost zasobu kapitału, który może się zużyć.

Wzór na dochód narodowy – czyli obliczanie dochodu narodowego

W tym miejscu omówimy obliczanie dochodu narodowego.
Celem określenia definicji dochodu narodowego, należy przede wszystkim zebrać kilka ważnych informacji.
Warto poznać wartość PKB w cenach rynkowych – to będzie stanowić punkt wyjścia. PKB określa wartość dóbr oraz usług finalnych wytworzonych na terenie określonego państwa. W dochód narodowy wzór od wysokości PKB należy odjąć podatki pośrednie, czyli PP, a następnie dodać subsydia państwowe – S. Od wielkości tej odejmujemy podatki pośrednie (PP) i dodajemy subsydia państwowe (S). W ten sposób otrzymujemy PKB w cenach nakładów. 

PKB ccp = PKB cr – PP + S

W następnej kolejności pomniejsza się PKB w cenach czynników produkcji o netto, które otrzymuje się za pracę i zagraniczne własności – DN. Dzięki temu można obliczyć PNB, czyli produkt narodowy brutto. PNB wzór to:

PNB ccp = PKB ccp + DN

Warto pamiętać, że dochód narodowy wzór to różnica między dochodami zza granicy będącymi w posiadaniu danego kraju a dochodami, które uzyskuje się w kraju za pomocą nakładów obcokrajowców. Dochód narodowy uwzględnia wobec tego wymianę handlową i przepływ kapitału pomiędzy poszczególnymi państwami. Do ostatniego kroku w dochód narodowy wzór, należy odjęcie od PNB amortyzacji (A) – wtedy otrzymamy produkt narodowy netto w cenach czynników produkcji, a więc dochód narodowy (Y).

PNN wzór jest następujący:

PNN ccp = Y = PNB ccp – A

Wskaźnik zamożności i dochód narodowy per capita – jak obliczyć ?

Kobieta obliczająca dochód narodowy

Źródło: Pexels.com

Dochód narodowy to miara, którą najczęściej stosuje się również celem porównania sytuacji gospodarczych poszczególnych państw. Dzięki niemu możliwe jest określenie poziomu życia, zarówno całości społeczeństwa, jak i funkcjonujących w jego ramach jednostek. Obliczenie  i otrzymanie wskaźnika zamożności poszczególnych osób, tzn. dochodu narodowego per capita, nie należy do trudnych zadań – wystarczy bowiem podzielić dochód narodowy przez liczbę obywateli. Ma on jednakże swoje wady i nie uwzględnia niektórych czynników. Daje jedynie ogólne pojęcie na temat tego jak bogate są jednostki mieszkające na terenie danego kraju.

Zarzuty w stronę dochodu narodowego

Wielu specjalistów wskazuje na to, że dochód narodowy nie stanowi idealnego wskaźniku dobrobytu. Nie uwzględnia on bowiem wielu czynników.

Pośród nich wymienić można między innymi:

  • negatywne efekty zewnętrznych jak zanieczyszczenia, hałas, korki;
  • działalność nierynkowa, na przykład ta z  prac w gospodarstwie domowym;
  • wartość pracy wytworzonej przez wolontariuszy;
  • negatywne skutki produkcji szkodliwych substancji, jak papierosy i alkohol;
  • czas wolny;
  • produkcja z czarnej strefy.

Inną krytyką wobec zastosowania dochodu narodowego, będącego miarą zamożności jest również fakt, że jego wysoka wartość nie musi automatycznie oznaczać zwiększania się dobrobytu ogółu społeczeństwa. Jednym słowem – dochód narodowy nie zawsze przekłada sie na dochód poszczególnych mieszkańców. Należy pamiętać, że w każdym kraju istnieją grupy uprzywilejowane. Podczas procesu redystrybucji przypada im zatem większy zysk i wzrasta zdolność do konsumpcji. Bardzo często pomija się zatem inne grupy, które zmarginalizowane, nie mogą równać się pod względem dobrobytu z uprzywilejowanymi grupami. Wzrost dobrobytu dotyka zatem tylko niektórych, a nie całego społeczeństwa.

Artykuł napisała:
Joanna Kot – copywriterka, wolontariuszka,
doktorantka Uniwersytetu Warszawskiego.
W wolnych chwilach piecze ciasta, wychowuje koty i słucha podcastów.

Źródła:

  • Czarny B., Podstawy ekonomii, PWE, Warszawa, 2010.
  • Zienkowski, Leszek. Dochód Narodowy. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1970.