Neoliberalizm – co to jest, poglądy, krytyka, twórcy

Mężczyzna wyjaśniający co to neoliberalizm

Mianem neoliberalizmu, określa się nurt w historii myśli ekonomicznej oraz teorię, która popiera mechanizmy, jakimi rządzi się system wolnorynkowy i liberalizm jako idea. Czym właściwie są te dwie, zasadnicze i niezależne od siebie, składowe neoliberalizmu? Postaram się to w prosty i przejrzysty sposób państwu wyjaśnić.  

Co to neoliberalizm?

Zacznijmy od kontekstu historycznego, gdyż ma on decydujące znaczenie dla funkcjonowania tego pojęcia, we współcześnie przyjętym sposobie myślenia o tym, co właściwie obecnie uznajemy za tzw. neoliberalizm. 

Przedrostek “neo” oznacza coś nowego, niedawnego.

To określenie ma to do siebie, że jest ono nadawane danej myśli, teorii lub nurtowi w nauce, dopiero po jakimś upływie czasu i to najczęściej nie przez swoich, własnych twórców, tylko przez oceniającą ich pracę, krytykę. Dobrym przykładem, podkreślającym ten właśnie fakt, może być sam postmodernizm, któremu bardzo szybko udało się wyjść poza przedrostek neo. 

Kilka słów na temat historii myśli ekonomicznej. Co to neoliberalizm?

Koncepcja neoliberalna, została sformułowana w okresie pomiędzy 1920, a 1960 rokiem XX wieku, w trosce o podtrzymanie praw sprawiedliwości społecznej oraz równości szans obywateli gospodarki, wspartej na kapitalistycznej organizacji systemu geopolitycznego. Była ona, swoistą kontrą, do szeroko rozpowszechnionej w tym czasie idei leseferyzmu, narastania tendencji totalitarnych oraz założeń jakimi posługiwała się w tym czasie, gospodarka planowa, prawidłowo kojarzona z polityką prowadzoną przez  ZSRR. 

Neoliberalizm odrodził się na gruncie liberalnym i współcześnie nabiera, coraz to nowych znaczeń. Postrzegany jest, jako odwrotność niektórych idei i teorii ekonomicznych, z którymi sam początkowo walczył oraz się im bezprecedensowo przeciwstawiał.

Z czym kojarzy się neoliberalizm?

Mężczyzna który wie, co to neoliberalizm

Źródło: Freepik.com

Obecnie neoliberalizm, kojarzony jest z:

  • leseferyzmem,
  • nieufnością i przekonaniem o tzw. zawodności państwa,
  • prywatyzacją,
  • deregulacją,
  • zaciskaniem pasa względem wydatków publicznych,
  • redukcją podatków,
  • minimalną ingerencją polityczną państwa w gospodarkę.

Co to neoliberalizm? Warto pamiętać, że neoliberalizm jako idea, myśl twórcza oraz nurt i zarazem sposób gospodarowania zasobami, jest zróżnicowany oraz bardzo wszechstronnie zorientowany przestrzennie. Dlatego w jego obrębie, mieszczą się zagadnienia i pojęcia, które mogą się początkowo, wzajemnie wykluczać. Co często budzi zdziwienie osób skłonnych go popierać. 

Według mnie, owo wykluczanie i walka sił o przeciwnych znakach, są cechami charakterystycznymi neoliberalizmu, który dzięki temu, odtwarza naturalne środowisko, jakie typowe jest dla zasad rynku. Który czasem jest jak dzika dżungla, a czasem niebo bez wiatru. Niemniej wielości zagadnień, jakie przypisuje i zawłaszcza sobie ta koncepcja, potrafi niejednego jej krytyka, poważnie wyprowadzić z równowagi lub doprowadzić do uciążliwej i nawracającej co rusz, nerwicy. 

Twórcy neoliberalizmu. Wspólny mianownik dla koncepcji rodzących się jednocześnie na całym świecie

Odpowiedzialnym, za sformułowanie oryginalnego pojęcia znaczeniowego neoliberalizmu, uznany został przez świat naukowców, niemiecki ekonomista, Alexander Rustow. 

Szkoła uważana za liberalną, ma jednak tak szeroką i bogatą tradycję, że trudno jest się do końca zorientować w tym, kto dokładnie był za co odpowiedzialny. Idea ta oraz jej zasady, porwały tak dużo wielkich umysłów, że neoliberalizm nie ma właściwie jednego ojca. Ważną postacią wydaje się być jednak, Milton Friedman. ekonomista amerykański, który był twórcą tzw. monetaryzmu. 

W naukach, szczegóły często bywają z pozoru mylące, nawet w odwołaniu do ich pierwotnych znaczeń. Do zrozumienia, konieczne jest szerokie poznanie, tego o czym aktualnie jest mowa na sali wykładowej czy w kazamatach akademickich pokoi. Ważne jest, byśmy umieli,nienaganne posługiwać się perfekcyjną wręcz wiedzą i potrafili operować nią, jak nożem.  

Neoliberalne poglądy. Cechy podsumowujące

Dobra i kojarzone z nimi wartości, są jakie są, ponieważ rządzi nimi cena. Cena natomiast zależy od ilości posiadanych przez nas w danej chwili pieniędzy. I oczywiście nie tylko. Te zależności, można by było wyliczać w nieskończoność. Zgłębiając wiedzę ekonomiczną, na pewno lepiej zorientujemy się w tym, czym dokładnie są i nabierzemy przekonania, że każde, wyszczególnione i zdefiniowane przez tą gałąź wiedzy pojęcie, posiada swój niepowtarzalny, odrębny dla siebie sens. Ekonomia, zaliczana do nauk społecznych, posiada wręcz niewiarygodny, ścisły sposób przekładania tego, co wydaje się na pierwszy rzut oka, nie do policzenia, na liczby

W warunkach zawsze czujnego, wolnego rynku, ważne jest przetrwanie, ciągłe umacnianie swojej, indywidualnej pozycji oraz rywalizacja ze stąpającą nam po piętach, konkurencją. Wolny rynek jest prawdziwą areną, walczących ze sobą wartości, idei, myśli oraz niestety, prawdziwych pieniędzy, które jak wiadomo, mają bardzo jednoznacznie ustalony wpływ, na nasze prywatne oraz publiczne życie. Jest tak niezależnie od tego, czy pobieramy zasiłek, mamy stałą pensję czy też akurat pełnimy funkcję, szefa dużej korporacji. W zależności od tego jednego, istotnego dla życia i przetrwania zasobu, kształtuje się nasz styl życia i często to, jakich wyborów jesteśmy w stanie sami dokonać.