Nowoczesna technologia w służbie zabytkom

Muzeum.

Artykuł partnera.

Odwiedzając muzea, galerie sztuki, wystawy nie zdajemy sobie sprawy, ile nowoczesnej technologii musi działać w tych miejscach, byśmy my i nasi potomkowie mogli podziwiać przechowywane tam zabytkowe przedmioty, eksponaty przez długie lata. Praca archeologów jest żmudna, a odnalezienie reliktów przeszłości graniczy z cudem, więc każdy przedmiot traktowany jest z najwyższą ostrożnością, jest elementem niepowtarzalnym. Ciągła zmiana temperatury i wilgotności powietrza to największy wróg eksponatów muzealnych. Powodują one degradację przedmiotów, więc zadaniem zespołów profilaktyków jest dbanie o to, aby zapobiegać temu działaniu. Nowoczesna technologia pomaga w tym człowiekowi i staje wraz z nim na straży eksponatów.

Utrzymywanie idealnego klimatu

Nowoczesne technologie pozwalają na utrzymywanie parametrów powietrza w pomieszczeniach i gablotach w określonych wartościach. Systemy HVAC, nadzorowane przez armię sensorów, ochładzają lub nagrzewają powietrze, ale również osuszają lub nawilżają je. Nie jest to jednak wystarczające. Najcenniejsze obiekty nierzadko przechowywane są w gablotach muzealnych, które doposażone są w oddzielny czujnik wilgotności i temperatury. Zadaniem czujnika jest wyłapania nawet niewielkiej zmiany parametrów powietrza. Przekroczenie zadanych progów alarmowych wymusza interwencję technika, pracownika muzeum, który musi zweryfikować pracę systemu HVAC. Postęp technologiczny doprowadził do tego, że obecnie jesteśmy w stanie instalować urządzenia badające powietrze z dokładnością max. 0,1 stopnia Celsjusza oraz 0,8 %RH wilgotności względnej powietrza. Pozwala to na bardzo precyzyjne sterowanie klimatem, a najmniejsze wahania zostają wyłapane. Błąd musi być niewielki, zakres utrzymywanych parametrów waha się w granicach 18-22 stopni Celsjusza oraz ~50% wilgotności. Coraz częściej obok kontroli parametrów powietrza monitoruje się również natężenie światła. Jest to istotne, ponieważ oddawane ciepło może negatywnie wpływać na klimat i sam obiekt. Technika obecnie pozwala produkować urządzenia, które nie wymagają instalacji elektrycznych, nie wymagają remontów, co w obiektach zabytkowych jest szczególnie ważne. Jest to możliwe dzięki użyciu czujników bezprzewodowych, zasilanych bateryjnie, które w sposób radiowy przesyłają w trybie ciągłym dane pomiarowe do urządzeń nadrzędnych (np. serwera). Działy kontroli jakości chwalą sobie pracę tych systemów z racji prostej integracji. Pracownicy odpowiedzialni za ekspozycję cenią również możliwość zamknięcia urządzeń w obudowy o różnym kształcie i w różnych kolorach – dzięki temu czujniki stają się niewidoczne dla osób odwiedzających muzea.

Zaprzyjaźnienie się z budynkiem

Oczywiście nie wszystkie budynki są już zaopatrzone w specjalistyczne urządzenia i instalacje do utrzymywania precyzyjnych parametrów powietrza. To właśnie w takich obiektach urządzenia badające wilgotność i temperaturę są niezbędne – stanowią źródło informacji dla pracowników o panujących w muzeum warunkach. Każde otwarcie okien, drzwi, strona położenia budynku względem słońca, zamiana pór roku powoduje wahania klimatu wewnątrz budynku. Pracownicy muzeum chwalą sobie obecne systemy, które w czasie rzeczywistym kontrolują parametry powietrza i alarmują w przypadku wystąpienia przekroczeń. Szczególnie istotną dla nich funkcją jest ciągła rejestracja warunków klimatycznych, co pozwala na analizę danych i podejmowanie decyzji o niezbędnych inwestycjach (np. kupno nawilżaczy lub osuszaczy). Dzięki nowoczesnemu oprogramowaniu technik ma możliwość z każdego miejsca na świecie sprawdzić, jakie są aktualne warunki w budynku oraz wygenerować raport wyników za określony czas (do tego celu wystarczy mu smartfon, tablet, laptop lub zwykły komputer PC). Narzędzie jest to niezwykle istotne, szybkie generowanie raportów pozwala na ocenę klimatu wewnętrznego, a szereg sensorów pomaga działom kontroli jakości stwierdzić, w jakim miejscu wydarzyły się największe wahania parametrów i co było ich przyczyną. W ten sposób ludzie pracujący na obiekcie są w stanie „zaprzyjaźnić się” z budynkiem, który nie ma już przed nimi tajemnic.

Muzea dbają o eksponaty bardziej niż o zwiedzających?

Galerie sztuki, muzea służą swoim gościom, klientom. To dla nich eksponaty są utrzymywane w nienagannym stanie. Przez eksponaty uczymy się i uczymy nasze dzieci historii. Wspominaliśmy wyżej, jak muzea dbają o niezwykle cenne zabytki, czy w takim razie zapominają o gościach a cały wysiłek i energia skupia się na eksponatach? Oczywiście, że nie. Obecna technika pozwala nam nie tylko kontrolować i wpływać na klimat w gablotach ekspozycyjnych, magazynach i pomieszczeniach muzealnych, ale również w całym budynku. O ile dla utrzymywania rzeczy w perfekcyjnym stanie ma znaczenie temperatura, wilgotność, to człowiek jest bardziej delikatny na większą ilość zmian w powietrzu. System monitoringu klimatu w takich budynkach może obejmować również ważny dla naszego zdrowia aspekt jakości powietrza. Urządzenia badają stężenie dwutlenku węgla w powietrzu, dzięki czemu (czy to automatycznie, czy też przy pomocy człowieka) budynek jest w kontrolowany sposób wietrzony. Kolejny ważny parametr dla naszego układu oddechowego to lotne związku organiczne. W muzeach często zmieniane są ekspozycje, zmienia się wystrój, wykładziny, dywany, zmienia się kolor ścian. Te elementy wydzielają lotne związki organiczne. Badając je mamy pewność, że ekspozycja jest już gotowa i bezpieczna dla odwiedzających.

Przyszłość się dzieje na naszych oczach

W ostatnich latach krok technologiczny jest gigantyczny, wszystkie urządzenia są podłączane do Internetu, a systemy monitorują każdy aspekt w budynku. Pełna automatyzacja budynków, które same będą wytwarzać energię i utrzymywać odpowiednie parametry to kwestia kilku najbliższych dekad. Ta technika (pewnie w okrojonym stopniu) będzie również wykorzystywana przy budynkach zabytkowych – wszystko po to, by zapewnić idealny klimat.

Poznaj najnowsze technologie w automatyce przemysłowej z apautomatyka.pl