Czym jest restrukturyzacja firm i z czym się wiąże?

Kobieta zajmująca się doradztwem z zakresu restrukturyzacji firmy

Przedsiębiorcy, wraz ze sztabem swoich pracowników, zwykle dokładają wszelkich starań, by firma prosperowała jak najlepiej. Jednak często, pomimo tych starań, zdarzyć się może szereg nieprzewidzianych wypadków i zdarzeń – pojawia się zagrożenie niewypłacalnością, a być może nawet niewypłacalność stała się faktem. Do niedawna, jedynym wyjściem dla przedsiębiorstwa, było ogłoszenie upadłości i sprzedaż firmowego majątku, by móc pokryć zobowiązania pieniężne wobec wierzycieli. Jednak od kilku lat, polskie prawodawstwo daje możliwość przeprowadzenia restrukturyzacji firmy, co oznacza, że może zostać ona uratowana przed likwidacją, a także mogą zostać zabezpieczone interesy wierzycieli. Czym zatem jest restrukturyzacja i co powinniśmy o niej wiedzieć?

Czym jest restrukturyzacja firm?

Restrukturyzacja firm to pewien proces zbiorczych działań, które prowadzone są w obrębie sfery kapitałowej firmy, a także w obrębie sfery organizacyjnej. Oznacza to, że podejmowane są odpowiednie kroki po stronie aktywów firmy, a ich głównym celem jest nie tyle zwiększenie efektywności, co jak największa optymalizacja sposobów, w który przedsiębiorstwo wykorzystuje posiadany majątek. Wszystkie te działania prowadzą do poprawy pozycji firmy na konkurencyjnym rynku.

Restrukturyzacja firmy jest także procesem, dzięki któremu firma może uniknąć upadłości. Dzięki restrukturyzacji, przedsiębiorstwo znajdzie główną przyczynę istniejącego kryzysu ekonomicznego, a następnie będzie mogło podjąć kroki związane z jego wyeliminowaniem i poprawą sytuacji na linii firma-wierzyciel.

Restrukturyzacja firmy daje też możliwość przywrócenia i poprawy zaburzonej płynności finansowej, dzięki temu, że pomaga znaleźć dodatkowe źródła finansowania. Warto wiedzieć, że osiągnięcie wyżej wymienionych celów jest możliwe wyłącznie na skutek czterech postępowań restrukturyzacyjnych w firmie. Każda z procedur jest ściśle regulowana przez prawo restrukturyzacyjne, ale to właśnie dzięki temu, firma może ochronić się przed przykrym postępowaniem komorniczym.

Jednak kluczem do sukcesywnego przeprowadzenia procesu restrukturyzacji, jest wybór odpowiedniego dla firmy postępowania. Wówczas przedsiębiorca wraz z doradcami, musi zastanowić się i ocenić, jakie ma możliwości, by w przyszłości wprowadzić w firmie zmiany. Wobec tego, cała kadra zarządzająca powinna składać się z profesjonalistów, którzy przy wykorzystaniu swojej odpowiedniej wiedzy i potencjału, są w stanie jasno określić, które postępowanie uratuje firmę, a przedsiębiorcę przed stratą majątku. Im poważniejsza jest sytuacja firmy, tym bardziej złożone powinno być postępowanie restrukturyzacyjne. Zanim więc zostanie wybrana procedura, należy rozważyć kondycję ekonomiczną przedsiębiorstwa, a także jego relacje z wierzycielami i kontrahentami.

Jakie cele i korzyści niesie za sobą restrukturyzacja?

Na samym początku, należy uświadomić sobie, że głównym celem restrukturyzacji firm jest uratowanie jej przed ogłoszeniem upadłości, za pomocą zawarcia różnego rodzaju umów i zgód z wierzycielami, a także w razie konieczności przeprowadzenie odpowiednich działań sanacyjnych, co zabezpieczy również prawa wierzycieli. Zasada ta jest jasno określona w przepisach prawa restrukturyzacyjnego, które stwarza ramy dla przedsiębiorstw, zmagających się z problemem utraty finansowej płynności.

Jednak w jaki sposób, dzięki restrukturyzacji, firma ma szanse obronić się przed upadłością?

Otóż po pierwsze, restrukturyzacja firm chroni je przed zbyt agresywnymi działaniami, których mogą dopuścić się wierzyciele. Oznacza to np. możliwość zatrzymania postępowań egzekucyjnych, a nawet uchylenia długu bankowego. Dodatkowo firma zyskuje cenny czas po to, by mogła wprowadzić zmiany na poziomie operacyjnym. Dzięki temu odbuduje zaufanie i poprawi relacje z wierzycielami.

Ostatnim i najważniejszym punktem jest to, że w ramach tego procesu firma może liczyć na dodatkowe wsparcie finansowe, tak zwaną pomoc publiczną.  Restrukturyzacja firmy, nad którą ciąży widmo upadłości czy niewypłacalności, stale musi pozostawać w zainteresowaniach wierzycieli. Samo prawo restrukturyzacyjne opiera się przede wszystkim na ochronie, nie tylko pod względem ekonomicznym przedsiębiorstwa, ale także na respektowaniu praw wierzycieli.

Wówczas zostały sformułowane pewne regulacje, które brzmią następująco:

  • zarówno dłużnicy jak i kontrahenci powinni mieć dostęp do niezbędnych prawnych instrumentów, które umożliwią im restrukturyzację przy jednoczesnej ochronie praw wierzycieli,
  • restrukturyzacja jest oddzielona od upadłości, gdyż nie może ona budzić negatywnych skojarzeń,
  • uprawnienia aktywnych wierzycieli zostają zwiększone,
  • postępowanie restrukturyzacyjne ma być szybkie i efektywne.

Jakie wyróżniamy rodzaje postępowania restrukturyzacyjnego?

Jak już zostało wspomniane, możemy wyróżnić cztery rodzaje postępowania restrukturyzacyjnego. Niezależnie od tego, które z nich będzie koniecznością dla danego przedsiębiorstwa, może ono zostać przeprowadzone przy pomocy doradcy restrukturyzacyjnego, co zapewni profesjonalizm i zwiększy efektywność działań.

W oparciu o ustawę Prawo restrukturyzacyjne, możemy wyróżnić następujące modele tego postępowania:

  • Postępowanie restrukturyzacyjne o zatwierdzenie układu – ten model postępowania jest często określany mianem restrukturyzacji przedsądowej. Umożliwia ona zawarcie pewnego układu, którego warunki są określone w bezpośrednim kontakcie z wierzycielami. Sąd, w tym modelu, ma za zadanie jedynie zatwierdzić przygotowany układ. Jakie niesie to za sobą korzyści? Otóż z perspektywy obu, zaangażowanych w ten układ stron, główną zaletą jest to, że kwotę zobowiązania, które zostało zredukowane, wierzyciel może odpisać od swojego rozliczenia podatkowego, jako koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.
  • Postępowanie restrukturyzacyjne przyspieszone, układowe – wówczas w jego obrębie następuje zawarcie układu na linii wierzyciel-dłużnik. By to tego doszło, firma musi przedstawić plan zmian w obrębie przedsiębiorstwa i przygotować w uproszczonym trybie całkowity i pełny spis wierzytelności, wraz z harmonogramem terminów spłat. Wówczas wierzyciele mogą taki plan zatwierdzić, a następnie sąd, ma za zadanie powołać doradcę restrukturyzacyjnego.
  • Postępowanie restrukturyzacyjne układowe – pierwszym krokiem na drodze tego postępowania jest przygotowanie odpowiedniego spisu wierzytelności, który musi zostać zatwierdzony przez wierzycieli. Wówczas na tej podstawie może zostać zawarty z nimi układ. Jednak może on zostać zawarty, tylko w przypadku wierzytelności spornych, których kwota przekracza 15% sumy wierzytelności. Można więc powiedzieć, że jest to swoisty odpowiednik ogłoszenia upadłości w poprzednio obowiązującym porządku prawny.
  • Postępowanie restrukturyzacyjne sanacyjne – jest to jeden z najbardziej zaawansowanych i jeden z najbardziej skomplikowanych typów postępowania. Jednak pozwala on najefektywniej uchronić przedsiębiorstwo przed grożącą mu egzekucją komorniczą, a także pozwoli bez przykrych konsekwencji zerwać niekorzystne umowy, a także bez konsekwencji zwolnić pracowników. Sam układ jednak może zostać zawarty wtedy, kiedy podjęte działania po weryfikacji okażą się skuteczne.

Dla kogo restrukturyzacja okaże się pomocna?

W tym miejscu, należy zdać zadać pytanie – kto posiada zdolność restrukturyzacyjną?

Otóż zdolność restrukturyzacyjną mają przedsiębiorstwa, osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą, a także osoby prawne i tak zwane ułomne osoby prawne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne, które działalności gospodarczej nie prowadzą. Do tej listy należy zaliczyć także wspólników spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania spółki bez ograniczenia majątku prawnego i wspólników spółek partnerskich.

Warunkiem, który przemawia za otwarciem każdego postępowania restrukturyzacyjnego jest przede wszystkim niewypłacalność bądź zagrożenie niewypłacalnością.

Więc dla kogo restrukturyzacja firm okaże się pomocna?

Przede wszystkim jeśli firmy zauważą zbliżające się objawy kryzysu finansowego, a widmo niewypłacalności stało się niezwykle realnym zagrożeniem. Jednak nie oznacza to, że nie mogą z postępowania restrukturyzacyjnego skorzystać firmy, których kondycja jest wystarczająco dobra, a problemy z wypłacalnością są tylko tymczasowe.

Szczególnie z restrukturyzacji może skorzystać podmiot, który na przykład boryka się z istniejącą egzekucją komorniczą, a także innymi sytuacjami kryzysowymi. W przypadku niezwykle zaawansowanych problemów, warto jednak skorzystać z pomocy doradcy restrukturyzacyjnego, który nie tylko posiada odpowiednie doświadczenie, ale także ma odpowiednie kompetencje do tego, by dobrać odpowiedni model postępowania restrukturyzacyjnego do sytuacji.

Jednym z przykładów restrukturyzacji firmy mogą być wdrożenie rozwiązań takich jak:

  • przyspieszenie wznowienia umowy leasingowej,
  • zawarcie korzystnych układów sądowych,
  • umorzenie części rachunków bankowych,
  • starania o uzyskanie pozytywnej oceny sądu.

To tylko niektóre z przykładów restrukturyzacji firmy, które mogą zostać wdrożone za pomocą doradcy restrukturyzacyjnego, dlatego też jego pomoc może okazać się niezbędna.

Restrukturyzacja firmy a pracownicy

Szef informujący praciwników o restrukturyzacji firmy

Źródło: Pexels.com

Restrukturyzacja firm a pracownicy są ze sobą ściśle powiązani. Pracodawca bowiem ma prawo działać w sposób zbliżony do postępowania upadłościowego, co oznacza, że będzie mógł skracać okresy wypowiedzenia, a także rozwiązywać umowy, które zostały zawarte na czas określony. Pracodawca nie będzie zobowiązany także do przeprowadzenia jakichkolwiek konsultacji ze związkami pracowniczymi. Mimo wszystko działania pracodawcy podlegają kontroli i nadzorowi ze strony zarządu, a także sędziego komisarza. Jednak takie prawo daje mu jedynie postępowanie sanacyjne. W pozostałych modelach postępowań nie będzie możliwe skorzystanie z takich rozwiązań. Jednakże w każdym z modelów, możliwa jest redukcja stanowisk, na zasadach, które zostały ujęte w kodeksie pracy. Może więc zostać przyjęte rozwiązanie, że redukcja stanowisk jest jednym z rodzajów narzędzi naprawczych. Skutki restrukturyzacji mogą zatem nie być zbyt korzystne dla pracowników.