Czym jest wskaźnik rotacji zapasów?

Rotacja zapasów jest rodzajem procesu, który realizowany jest przez dane przedsiębiorstwo – w określonym tempie, kiedy to firma wymienia magazynowane materiały biorąc pod wzgląd ich sprzedaż czy też np. wykorzystanie w operacjach wewnątrz firmy. Programowanie obrotu zapasami pomaga pracownikom podejmować lepsze decyzje, które dotyczą produkcji, cen, zakupów, a także marketingu. Wskaźnik rotacji zapasów magazynowych umożliwia z kolei weryfikację ilości cykli procesu w danej jednostce czasowej.

Wskaźnik rotacji zapasów to jeden z głównych wskaźników sprawności zarządzania aktywami. Określa on efektywność ich wykorzystania oraz wskazuje, ile razy w ciągu określonego czasu zapasy zostały przekształcone w gotowy wyrób. Mała ilość wskaźnika wskazuje na to, że poziom zapasów jest za wysoki, co przekłada się na niepotrzebne koszty ponoszone przez firmę związane z ich magazynowaniem. Wysoki wskaźnik sugeruje natomiast, że zapasy starczą na mniejszą ilość dni sprzedażowych.

Wskaźnik rotacji zapasów – definicja

Wskaźnik rotacji zapasów – jest to miernik dostarczający informacji na temat ilości cykli obrotu materiałami w procesie magazynowania. Odnosi się on do danej jednostki czasowej. Może być on definiowany zarówno w ujęciu rocznym, kwartalnym, miesięcznym, jak i tygodniowym – zawsze wyraża się go w formie liczbowej.

Rotowalność zapasów wskazuje natomiast, ile firma sprzedała oraz wymieniła zapasów w danym okresie, w stosunku do średniej wartości magazynu w tym okresie. Posiadając te dane z łatwością możemy podzielić dni w okresie wg wzoru rotacji zapasów. Robimy to, aby obliczyć ile dni potrzebujemy, by sprzedać oraz wykorzystać dane zapasy gromadzone w przedsiębiorstwie.

Obliczanie wskaźnika rotacji zapasów

• WSKAŹNIK ROTACJI ZAPASÓW = KOSZT WŁASNY SPRZEDAŻY/ŚREDNIA WARTOŚĆ ZAPASÓW

Warto zaznaczyć, że całkowity koszt własny sprzedaży to inaczej przychody ze sprzedaży, które obejmują dany okres czasowy. Zarówno koszt własny sprzedaży, jak i średnia wartość zapasów muszą obejmować ten sam okres czasowy. Niemożliwe jest osiągnięcie wyniku 365. Oznaczałoby to wówczas, że produkt wyprzedaje się codziennie, a zapas tym samym nie istnieje.

Posiadając takie dane możemy także obliczyć rotację zapasów, informującą o tym, ile dni będziemy potrzebować, aby pozbyć się zapasu produktów. W przypadku skali roku obliczany jest:

• Wskaźnik rotacji zapasów w dniach = Średnia wartość zapasów/Koszt własny sprzedaży x 365.

Wiedząc ile wynosi wskaźnik rotacji zapasów w dniach, możemy zidentyfikować nieefektywne składowanie produktów. Co za tym idzie, istnieje wówczas możliwość wprowadzenia działań eliminujących problem, np. inne rozwiązanie składowania zapasów, zmiana wykorzystania dostępnej przestrzeni magazynowej lub wprowadzenie potrzebnych w układzie magazynu korekt.

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów – co oznacza?

Źródło: Freepik.com

Zazwyczaj świadczy to pozytywnie o firmie. Oznacza bowiem wysokie wyniki sprzedażowe. Z drugiej jednak strony może wskazywać na to, że utrzymanie zapasów wymaga wprowadzenia optymalnych oraz płynnych przebiegów procesów logistycznych. Posiadając zatem taki magazyn musimy liczyć się ze znacznie większymi kosztami, jakie generuje. Magazyny, gdzie obsługuje się towar o wysokiej rotacji, powinny mieć na bieżąco aktualny oraz pełny wgląd do stanu zapasów. Zobligowane są one także do posiadania zapasów bezpieczeństwa w razie wystąpienia braków magazynowych.

Wysoki wskaźnik zapasów może być także znakiem, że firma nie jest w stanie zaspokoić popytu na oferowane produkty.

Niski wskaźnik rotacji zapasów – co oznacza?

Może być to oznaka informująca, iż w magazynie składujemy za dużo produktów. Co za tym idzie, zwiększą się koszty ich magazynowania, a także wytworzy się ryzyko posiadania towarów przestarzałych. Wiele firm stosuje wówczas wyprzedaże, oferty błyskawiczne, zniżki, a w ostateczności likwidują one zapasy. Jeżeli mamy jednak do czynienia z branżą przemysłową lub produkcją, niski wskaźnik rotacji jest jak najbardziej pożądany.

Inne ważne pojęcia dotyczące zapasów

• Wskaźnik zapasów do sprzedaży.
• Współczynnik sprzedaży. 
• Wiekowanie zapasów.
• Wskaźnik zamówień zaległych.
• Cykl rotacji zapasów lub wskaźnik rotacji zapasów w dniach.
• Średnie zapasy.
• Koszt zapasów.

Pomogą one pomóc w określeniu, czy dana strategia wprowadzona w firmie spełni swoje zadanie.

Wskaźnik rotacji zapasów – podsumowanie

Wskaźnik ten jest szczególnie ważnym rodzajem wskazującym na dane wyniki finansowe w przedsiębiorstwie. Dotyczy on głównie towarów, które łatwo się psują, a także produktów, gdzie liczy się czas. Nadmiar zapasów, ze względu na niesprzedane zasoby, może doprowadzić do utraty zysków – szczególnie wtedy, gdy pory roku zmieniają się, a do sprzedaży wchodzi coraz więcej nowych zapasów sezonowych.

Wskaźnik rotacji zapasów to skuteczny wyznacznikiem pokazujący, jak dobrze firma przekształca swoje zapasy w sprzedaż. Wskazuje on również na to, czy osoby zarządzające dobrze dysponują kosztami, jakie związane są z zasadami oraz, czy zamawiają za dużo czy zbyt mało produktów. Co więcej, umożliwia on oszacowanie zakładanych przyjęć oraz wydań towarów, a także przyczynia się do znacznie bardziej efektywnego zarządzania wszystkimi zapasami i magazynem oraz ułatwia rozplanowanie przestrzeni magazynowej, która jest do naszej dyspozycji.