Zarządzanie – definicja

Pojęcie zarządzania nie jest konceptem nowym. Jest stosowane od czasu istnienia złożonych społeczności. Do tworzenia pojęcia 'zarządzanie’ przyczyniła się  starożytność. Jednak jest to jedynie hipoteza, gdyż oficjalnie definicje pod pojęciem 'zarządzania’ datujemy na przełom XX/XXI wieku. Definicja zarządzania pozwala na zrozumieniu procesu zmian w zakresie organizacji różnych społeczności. W procesie poznawczym możemy napotkać pewne problemy z dokładnym scharakteryzowaniem tego procesu. Mówiąc krótko: samo pojęcie zarządzanie definicji posiada wiele.

Geneza powstania definicji słowa „zarządzanie”

Trudno określić ramy czasowe powstawania pojęcia, jakim jest zarządzanie. Jako definicja narodziła się dopiero na przełomie XX wieku. Widoczna była w wielu przedsięwzięciach historycznych. Jednak nie została ona doskonale sklasyfikowana. Za genezę perfekcyjnego wdrażania reguł zarządzania możemy uznać epokę starożytności. Na przykładzie starożytnych budowli egipskich możemy powiedzieć, że proces zarządzania został wykonany bezbłędnie.

Jednakże do budowy definicji zarządzania przyczyniła się epoka przemysłu i pary. Za pierwszych pomysłodawców zarządzania uznać należy, m.in.  przemysłowca R. Owena oraz ekonomistę A. Smitha. Pierwszy jako dobry pracownik fabryk pełnił funkcje zarządzające. Drugi zajmował się strike działalnością naukową – często nazywany jest ojcem nauki o prawach gospodarczych. Był zwolennikiem efektywnego podziału pracy.

Co to jest pojęcie zarządzania?

Źródło: Freepik.com

Z uwagi na różnorodność definicji postaramy się przedstawić kilka definicyjnych klasyków. Na ich podstawie stworzymy ich zwięzłych opis. Na początek zaczniemy od R.W. Griffina. Jego pojęcie zarządzania jest dość proste i zwięzłe. W publikacji z 1996 roku możemy przeczytać podane stwierdzenie:

• Zarządzanie to – „dokładne poznanie tego, czego oczekuje się od ludzi a następnie dopilnowania, by wykonali to w najlepszy i w najtańszy sposób”.

Tak stworzona definicja z powodzeniem może nadawać się na cytat do działu marketingu. Z uwagi na znaczne uproszczenie zarządzanie definicja musiała zostać bardziej doprecyzowana. Brzmi ona następująco:

• Zarządzanie jest zestawem działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie tj. kierowanie ludźmi i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) w wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.

Za pośrednictwem tej definicji możemy dowiedzieć się więcej o procesie zarządzania. Oczywiście rozumowanie pojęcia zarządzania usnuło się znacznie więcej. Jedna z tych definicji pochodzi od polskiego profesora T.Kotarbińskiego.

Polska myśl zarządzania – T. Kotarbiński

Pojęcie zarządzania podane przez R.W. Griffina wymaga większego doprecyzowania. Szczególnie jego ostatnie słowa.

• „z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.”

Słowo sprawny i skuteczny jest tutaj ogólnikiem, który wymaga nieco większego rozłożenia na czynniki pierwsze. Z pomocą przychodzi nam T. Kotarbiński – filozof analityczny, twórca etyki niezależnej. Jego definicja słowa skuteczny jest jedną z najbardziej trafnych definicji na opis skuteczności. Brzmi ona następująco:

• „Skutecznym nazywamy takie działanie, które prowadzi do skutku zamierzonego jako cel”.

Wyraz sprawny jest określeniem sposobów wykorzystania zasobów. W przypadku zarządzania definicja słowa sprawny może wyglądać tak:

• „Sprawny to wykorzystujący zasoby mądrze i bez zbędnego marnowania.”

Sprawność w zakresie zarządzania może wynikać z procesu planowania. Po wykorzystaniu wszelkich zasobów akcja marketingowa nie przyczyniła się do większych start w zakresie ochrony środowiska. Dobra polityka zarządzania wynika z procesu wcześniejszego przewidywania potencjalnych zagrożeń. Sprawność zarządzania jest mierzalna dopiero w trakcie wykonywania określonych działań.

Prekursorzy w dziedzinie zarządzania

W tworzeniu nauki o zarządzaniu brali udział liczni myśliciele z całego świata. Z nauk o zarządzaniu najwięcej informacji możemy zaczerpnąć z trzech głównych ośrodków nauki: amerykańskiego, francuskiego i polskiego. W pierwszym z nich dominują takie postacie jak: Frederick Winslow Taylor, Henry Laurence Gantt, Frank Bunker Gilbreth. Ich podejście do nauki o zarządzaniu możemy określić jako zarządzanie inżynieryjne. Amerykański naukowiec Mary Parker Follett zadbał o humanistyczną stronę zarządzania.

Francuski ośrodek naukowy przedstawia definicję o zarządzaniu jako zlepek dwóch punktów widzenia. W nurty uniwersalne wpisał się Henri Fayol, a za myśl inżynieryjną odpowiada Henry Louis Le Chatelier. Polskie podejście do definicji zarządzania było domeną 3 naukowców. Każdy z panów zajmował się inną dziedziną zarządzania. Karol  Adamiecki był reprezentantem nurtu inżynieryjnego. Zygmunt Rytel był przedstawicielem nurtu uniwersalistycznego. Stanisław Bieńkowski obrał humanistyczną stronę zarządzania.