Metoda delficka jest jedną z metod heurystycznych. Heurystyka jest to nauka o dokonywaniu nowych odkryć, szczególnie za pomocą hipotez. Metoda ta służy do określania prawdopodobieństwa, że coś się wydarzy lub określenia czasu przyszłego zdarzenia. Prognozę tych wydarzeń zdobywa się poprzez przeprowadzenie ankiet wśród naukowców i ekspertów zajmujących się daną dziedziną.
Czym jest metoda delficka?
Metoda nazywana jest delficką, ponieważ nawiązuje do greckiego miasta – Delfy, w którym to kapłanka Pytia przepowiadała przyszłość w świątyni Apolla.
Jest to technika nietypowa, ponieważ eksperci odpowiadają na pytania bez kontaktowania się ze sobą. By badanie dobiegło końca muszą ustalić jedno wspólne stanowisko. Gdy ktoś nie zgadza się z resztą, często może jedynie dopasować się do innych lub postarać się uzasadnić swoje zdanie i przekonać do niego innych. Dzięki temu można wyeliminować odpowiedzi nietypowe osób, które nie znają się na temacie i ich odpowiedź jest przypadkowa. Pozwala to jednak dostrzec również odmienne spojrzenie na sytuację i indywidualną prognozę przyszłości.
Jak wybierani są eksperci?
Do badań wybierani są nie tylko profesorowie i doktorzy odpowiednich dziedzin naukowych. Za ekspertów można również uznać osoby zaznajomione w temacie. Oczywiście nie są to losowo wybrane osoby. Przykładowo do badań nad przyszłością motoryzacji, wybierzemy nie tylko pracowników warsztatów samochodowych, ale również pasjonatów tej dziedziny. W badaniach na temat uczelni ankietowani będą wykładowcy i profesorowie. Jednak ważne będzie również zdanie studentów. Dzięki takiej różnorodności możemy poznać różne punkty widzenia i spojrzeć na niektóre zjawiska z nowej perspektywy.
Początki metody
Pierwszymi, którzy używali techniki delfickiej są Helmer oraz Dalkey. Opisali oni tę metodę w latach 50. XX wieku, by ocenić militarną sytuację, w związku z zapobieganiem ofiar bombardowań w Stanach Zjednoczonych. Po raz pierwszy metoda znalazła swoje zastosowanie podczas badań prognostycznych w 1963 roku w Santa Monica.
Główne cechy metody delfickiej
- Anonimowość wydawanych opinii.
- Niezależność ekspertów.
- Wieloetapowość postępowania.
- Sumowanie, uzgadnianie opinii ekspertów.
Eksperci oddziałują wzajemnie na siebie podczas badania, dzięki poznawaniu wyników mogą weryfikować swoje zdanie, zmieniać opinie lub się w nich utwierdzać.
Technika delficka – zalety i wady
Metodę delficką cechuje sporo zalet, takich jak:
- opinie są niezależne od siebie,
- opinie są anonimowe i eksperci również,
- postępowanie ma wiele etapów,
- opinie wyrażają kompetentne osoby,
- wyniki opracowywane są statystycznie,
- wszystkie opinie są równo traktowane.
Źródło: Freepik.com
Technika delficka nie jest jednak pozbawiona wad, wyróżniają ją:
- czasochłonność,
- skupia się wyłącznie na jednym temacie,
- występują trudności w dobraniu odpowiednich ekspertów,
- eksperci nie mogą bezpośrednio mówić o swoich poglądach i między sobą ich konsultować,
- kosztowność,
- konieczne jest zaangażowanie sporej ilości osób.
Etapy postępowania metody delfickiej
Na początku należy zdefiniować problem. Osoba, która prowadzi badanie wraz z grupą odpowiedzialnych za to osób, formułują pytania dla ekspertów. Konieczne jest, by pytania były jasno sformułowane, jednoznaczne i wnikliwe.
Następnie eksperci odpowiadają na zadane im pytania oraz podają swoją argumentację.
Przedstawiają ekspertom wszystkie odpowiedzi z argumentacją anonimowo. Jeśli zgoda wyników została osiągnięta, wyniki końcowe zostają przedstawione.
W przypadku niezgodności ekspertów, drugi raz otrzymują te same pytania i muszą ponownie na nie odpowiedzieć. Potwierdzają swoją opinie lub ją korygują albo całkowicie zmieniają.
Kolejna analiza wyników, do czasu aż nastąpi całkowita zgodność wyników, dopiero wtedy podawane są ostateczne wyniki.
Metoda delficka – zastosowanie
Technika delficka służy do gromadzenia informacji ekspertów na tematy związane z rozwojem technologii, rynków, terytoriów. Sprawdza się również w sytuacji podejmowania decyzji długookresowych. Obecnie często używa się internetu, by przyspieszyć proces badania. Eksperci w każdej chwili i dowolnie wiele razy mogą zobaczyć proces badania.
Przykład badania delfickiego
Metoda delficka jednak nie zawsze się sprawdza. Przykładem na to mogą być badania z 1973 roku ,,Kiedy polecimy na Księżyc?”. Badano wtedy możliwość podróży turystycznych na Księżyc. Eksperci długo byli niezgodni jednak ostatecznie mediana wyniosła 1989,5. Rozstęp międzykwartalny 1988 i 1993, a średnia arytmetyczna to 1991 rok.
Mimo argumentacji wielu ekspertów żadna odpowiedź nie była poprawna. Dalej nie podróżujemy na Księżyc. Nie przewidzieli poprawnej daty.
Ciekawe jest, że niektóre wyniki badań są bardzo zaskakujące i z ogromną precyzją przedstawiają rzeczywistość kilka lat później, jednak równocześnie występują takie odpowiedzi, których eksperci byli całkowicie zgodni, a przyszłość zupełnie inaczej wygląda.
Używając metody delfickiej należy zwrócić uwagę na jej wady i zalety i zastanowić się, czy będzie ona odpowiednią metodą dla badanego problemu. Nie można też zapomnieć, że końcowy wynik nie zawsze będzie odzwierciedleniem przyszłej rzeczywistości.
Bibliografia:
- Matejun M., Metoda delficka w naukach o zarządzaniu, [w:] Kuczmera-Ludwiczyńska E. (red.), Zarządzanie w regionie. Teoria i praktyka, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2012, s. 173-182.
Nigdy o czymś takim nie słyszałem. Bardzo ciekawy artykuł 🙂