Czym są aktywa oraz pasywa i co warto o nich wiedzieć?

Kredyt bankowy jako przykład pasywów

Aktywa to zasoby majątkowe, mające określoną wartość i kontrolowane przez daną jednostkę. Powstały one w wyniku wcześniejszych zdarzeń. Pasywa z kolei określają źródło finansowania aktywów. To środki, które faktycznie posiadamy, a więc kapitał własny. Czym dokładnie są aktywa oraz pasywa oraz co warto o nich wiedzieć?

Co to są aktywa?

Aktywa to zasób o wartości ekonomicznej, który jest kontrolowany przez jednostkę gospodarczą, z oczekiwaniem, że przyniesie mu przyszłe korzyści finansowe. Aktywa mogą mieć różne formy, od gotówki, poprzez nieruchomości, do wartości niematerialnych, takich jak dobra marka. Wartości niematerialne i prawne, takie jak patenty, licencje czy znaki towarowe, są coraz częściej kluczowym elementem aktywów wielu firm, zwłaszcza w sektorach takich jak technologie, media czy farmaceutyka.

Aktywa mogą być również zróżnicowane pod względem ich płynności, czyli łatwości, z jaką mogą być zamienione na gotówkę. Na przykład, gotówka lub rachunki bankowe są wysoce płynnymi aktywami, podczas gdy nieruchomości lub maszyny są aktywami o niższej płynności. Aktywa mogą być również klasyfikowane jako krótkoterminowe lub długoterminowe, w zależności od tego, jak szybko spodziewane są korzyści. Poniżej rozróżnienie na aktywa trwałe i obrotowe, które jest najczęściej stosowane.

Rodzaje aktyw: aktywa trwałe i obrotowe

Nie wszystkie aktywa są jednakowe. Kluczowym podziałem jest ten na aktywa trwałe i obrotowe.

  • Aktywa trwałe, to te, które służą przedsiębiorstwu przez dłuższy okres czasu. Przykładem może być fabryka, maszyny, lub prawa patentowe.
  • Aktywa obrotowe, to takie, które są często sprzedawane lub zużywane w ciągu jednego roku. Przykładami są gotówka, zapasy, czy należności.

Kobieta trzymająca dokumenty związane z kredytem bankowym, ilustrująca przykład pasywów finansowych Źródło: Vecteezy

Co to są pasywa?

Pasywa, to zobowiązania finansowe jednostki. Pasywa są to zobowiązania, które przedsiębiorstwo musi spłacić. Mogą to być na przykład kredyty bankowe, zobowiązania z tytułu dostaw, czy zobowiązania wynikające z emisji obligacji. Pasywa mogą również obejmować inne zobowiązania, takie jak zobowiązania podatkowe, zobowiązania wynagrodzeniowe wobec pracowników, czy zobowiązania wynikające z umów leasingowych. Pasywa są ważnym elementem bilansu przedsiębiorstwa, ponieważ pokazują, co firma musi spłacić, i są istotne dla oceny jej zdolności do spłaty długów.

Pasywa mogą być również klasyfikowane jako krótkoterminowe lub długoterminowe, w zależności od terminu, w którym muszą być spłacone. Krótkoterminowe pasywa (jak na przykład zobowiązania handlowe) muszą być spłacone w ciągu roku, podczas gdy długoterminowe pasywa, takie jak kredyty bankowe, mają dłuższy termin spłaty.

Aktywa i pasywa: dwa bieguny bilansu

  • Bilans jako snapshot finansowy. Bilans jest jak fotograficzny moment finansowy firmy, pokazujący jej zdrowie finansowe w danym momencie. To jest stanowisko, które prezentuje, co firma posiada (aktywa) i co jest winna (pasywa).
  • Aktywa – majątek firmy. Aktywa firmy obejmują wszystko, co posiada wartość, i co można wykorzystać do generowania przyszłych korzyści finansowych. Aktywa mogą obejmować rzeczy materialne, takie jak nieruchomości i sprzęt, ale także wartości niematerialne, takie jak patenty i marki. Czasem są to również fabryki czy firmy.
  • Pasywa – zobowiązania firmy. Pasywa to zobowiązania firmy, które musi spłacić. Pasywa mogą obejmować takie zobowiązania jak kredyty bankowe, zobowiązania dostawców, zobowiązania podatkowe czy zobowiązania wynikające z emisji obligacji.
  • Równowaga między aktywami a pasywami. Kluczowym elementem zdrowego bilansu jest równowaga między aktywami a pasywami. Zbyt wysokie pasywa w stosunku do aktywów mogą być sygnałem problemów finansowych.
  • Kapitał własny. Różnica między aktywami a pasywami to kapitał własny firmy. To jest wartość, która pozostanie dla właścicieli firmy, gdyby wszystkie aktywa zostały sprzedane i zobowiązania spłacone. Kapitał własny jest ważnym wskaźnikiem finansowej siły i stabilności firmy.
  • Zrozumienie bilansu. Zrozumienie, jak czytać i interpretować bilans, jest kluczowym narzędziem dla inwestorów, wierzycieli i zarządu. Daje to wgląd w zdolność firmy do generowania zysków, spłacania długów i finansowania przyszłego wzrostu. To praktyczna i potrzebna wiedza.

Aktualności: nowe zasady klasyfikacji aktyw

Na początku 2023 roku, Międzynarodowa Rada Standardów Rachunkowości wprowadziła nowe zasady klasyfikacji aktywów. Nowe zasady mają na celu zwiększenie przejrzystości i zrozumienia dla inwestorów.

Warto wiedzieć

  • Strategia aktywów. Inwestując w aktywa, które generują dochód, takie jak nieruchomości czy akcje, można zwiększyć swoją wartość finansową. Ważne jest, aby zrozumieć czym są aktywa i jak one mogą przyczynić się do Twojego bogactwa.
  • Zarządzanie pasywami. Kontrolowanie i minimalizowanie pasywów jest kluczowym elementem zdrowego zarządzania finansami. Pasywa, takie jak dług na karcie kredytowej, mogą gwałtownie rosnąć i obciążać twoje finanse.
  • Bilans osobisty. Podobnie jak firmy, osoby fizyczne również mają swoje aktywa i pasywa. Twój bilans osobisty może obejmować aktywa takie jak dom lub samochód, a pasywa mogą obejmować kredyty hipoteczne czy studenckie, czy inne zaległości.
  • Planowanie finansowe. Zrozumienie aktywów i pasywów to kluczowy element planowania finansowego. Może to pomóc w określeniu, jakie masz zasoby do dyspozycji i jakie zobowiązania musisz spłacić.
  • Pasywa mogą stać się aktywami. W niektórych przypadkach, pasywa mogą stać się aktywami. Na przykład, kredyt hipoteczny jest zobowiązaniem, ale dom, który jest finansowany za pomocą tego kredytu, może z czasem zwiększać swoją wartość.